Βασιλεύς ο Ροδολίνος
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Η τραγωδία Βασιλεύς ο Ροδολίνος είναι έργο του ποιητή Ιωάννη Ανδρέα Τρωίλου, που καταγόταν από αστική οικογένεια του Ρεθύμνου. Αποτελείται από 3232 ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους. Γράφτηκε γύρω στα 1640 στην Κρήτη τυπώθηκε για πρώτη φορά στην Βενετία το 1647. Όπως φαίνεται δεν παραστάθηκε ποτέ στην εποχή της. Βασίζεται στο έργο του Τορκουάτο Τάσο Il Re Torrismondo, στο οποίο ο συγγραφέας έχει επιφέρει μικρές τροποποιήσεις στη δομή.
Δομή και υπόθεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η υπόθεση διαδραματίζεται στο τυπικό συμβατικό σκηνικό των κλασικιζόντων έργων, την Μέμφιδα της Αιγύπτου. Κεντρικοί πρωταγωνιστές είναι ο βασιλιάς της Περσίας Τρωσίλος και ο φίλος του Ροδολίνος, βασιλιάς της Αιγύπτου. Στην πρώτη πράξη παρουσιάζεται ο Ροδολίνος να αφηγείται στον πιστό του σύμβουλο, Ερμήνο, γεγονότα που έχουν διαδραματιστεί στο παρελθόν και που αποτελούν την κινητήρια ιδέα του έργου: ο Τρωσίλος είχε ερωτευτεί την κόρη του βασιλιά της Καρχηδόνας, Αρετούσα, ο πατέρας της όμως δεν επέτρεπε να την παντρευτεί επειδή ο γιος του είχε σκοτωθεί σε πόλεμο εναντίον των Περσών. Τότε ο Τρωσίλος έστειλε τον Ροδολίνο να ζητήσει αυτός την Αρετούσα δήθεν για δική του γυναίκα, με σκοπό να την οδηγήσει στη Μέμφη για να την παραδώσει σε εκείνον. Ο Ροδολίνος δέχτηκε να βοηθήσει, όμως η Αρετούσα τον ερωτεύτηκε και, όταν στο ταξίδι προς τη Μέμφη το πλοίο ναυάγησε σε ένα νησί, έγιναν ζευγάρι. Η δράση ξεκινά από τη στιγμή που ο Ερμήνος συμβουλεύει το Ροδολίνο να αποκαλύψει την αλήθεια στον Τρωσίλο, ο οποίος σίγουρα θα υποχωρούσε για χάρη της φιλίας τους, και να του δώσει για σύζυγο την αδερφή του, Ροδοδάφνη. Η Ροδοδάφνη ωστόσο είναι αφιερωμένη στη θεά Άρτεμη και δεν θέλει να παντρευτεί ποτέ. Η μητέρα της, Αννάζια, την πείθει με πολύ μεγάλη δυσκολία να δεχτεί το γάμο. Εντωμεταξύ η Αρετούσα αντιλαμβάνεται ότι ο Ροδολίνος συμπεριφέρεται με ψυχρότητα απέναντί της και αρχίζει να ανησυχεί. Όταν φτάνει ο Τρωσίλος, στέλνει γαμήλια δώρα στην Αρετούσα και ο Ροδολίνος της αποκαλύπτει ότι στην πραγματικότητα ήταν προορισμένη για γυναίκα του Τρωσίλου. Εκείνη, πιστεύοντας ότι ο Ροδολίνος δεν την αγαπά, αυτοκτονεί με δηλητήριο. Ο Ροδολίνος την προλαβαίνει ζωντανή για λίγο, εξομολογείται ότι την αγαπά και αυτοκτονεί μόλις εκείνη πεθαίνει. Λίγο πριν αυτοκτονήσει όμως γράφει μία επιστολή προς τον Τρωσίλο, όπου του αποκαλύπτει όλα τα γεγονότα. Όταν αυτός διαβάζει την επιστολή, αυτοκτονεί.
Χαρακτήρας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο συγγραφέας ακολουθεί αρκετά πιστά τη δομή και την εξέλιξη του προτύπου του, με μικρές αλλαγές. Κατ’ αρχάς μεταφέρεται το σκηνικό, που από την Σκανδιναβία τοποθετείται στο συμβατικό σκηνικό των αναγεννησιακών έργων. Η σημαντικότερη αλλαγή που έχει επιφέρει ο Τρωίλος είναι το γεγονός ότι στο έργο του Τάσσο η κατάσταση περιπλέκεται περισσότερο από το γεγονός ότι η Alvida, η γυναίκα που ζήτησε σε γάμο ο Torrismondo εκ μέρους του φίλου του, είναι χαμένη αδερφή του. Εκείνη αυτοκτονεί όταν ο Torrismondo της αποκαλύπτει ότι η σχέση τους ήταν αιμομικτική, γιατί πιστεύει ότι είναι πρόφαση να την εγκαταλείψει. Η αυτοκτονία του Τρωσίλου (στο πρότυπο λέγεται Germondo), είναι επίσης εύρημα του κρητικού συγγραφέα.
Ο Ροδολίνος θεωρείται η πιο αδύναμη δραματουργικά τραγωδία του κρητικού θεάτρου. Οι μονόλογοι των προσώπων είναι πιο εκτενείς από τις διαλογικές σκηνές και οι σκηνές στις οποίες δύο πρόσωπα συζητούν και αποκαλύπτουν πληροφορίες αναγκαίες για την πλοκή είναι κατασκευασμένες πιο αδέξια απ’ ότι στην Ερωφίλη, έργο από το οποίο έχει επηρεαστεί πολύ. Μεγαλύτερη έμφαση απ΄ όσο στην ανάπτυξη της πλοκής δίνεται στην ανάδειξη της ψυχολογίας και των εσωτερικών συγκρούσεων των προσώπων, η οποία συγγενεύει με την ψυχολόγηση των μπαρόκ δραματών.
Η γλώσσα του Ροδολίνου είναι το δυτικό κρητικό ιδίωμα, αλλά με χρήση στοιχείων και του ανατολικού, όπως συνέβαινε με όλα τα έργα της εποχής. Συχνά είναι και τα λόγια στοιχεία, ενώ και η σύνταξη είναι περίτεχνη, με εκτενείς φράσεις, και συχνά δυσνόητη. Η τραγωδία αυτή έχει πολλές ποιητικές αρετές, καθώς η εκτενής χρήση του μονολόγου ευνοεί την παρουσία λυρισμού και ποιητικών εικόνων. Τρία από τα χορικά της έχουν την μορφή σονέτου. Πρόκειται για την δεύτερη φορά που εμφανίζονται σονέτα στην νεοελληνική λογοτεχνία, μετά από αυτά των κυπριακών ερωτικών ποιημάτων.
Θεατρικές παραστάσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατάλογος με τις ελληνικές θεατρικές παραστάσεις του έργου "Βασιλιάς Ροδολίνος".
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ροδολίνος, τραγωδία Ιωάννη Ανδρέα Τρωίλου (17ου αιώνα), πρόλογος Στυλιανός Αλεξίου, επιμέλεια Μάρθα Αποσκίτη, στιγμή, Αθήνα 1987
- W. Puchner, «Τραγωδία», στο: Λογοτεχνία και κοινωνία στην Κρήτη της Αναγέννησης, επιμέλεια D. Holton, απόδοση στα ελληνικά Ν. Δεληγιαννάκη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1997, σελ. 181-188.